„Strategia z Dakaru” została podpisana podczas III Euro-Afrykańskiej Konferencji Ministerialnej na temat Migracji i Rozwoju w stolicy Senegalu w listopadzie 2011 roku jako dalszy rozwój porozumień z Rabatu na lata 2012-2014.

Strategia ta opiera się na stopniowym osiąganiu 10 priorytetowych celów poprzez zapewnianie wymian międzynarodowych, poszanowanie praw migrantów oraz udzielanie dotacji dla afrykańskich organizacji i placówek narodowych, co wiązało się z integracją skutecznych narzędzi i nowych możliwości w sferze migracji . Miało to na celu zapewnienie ścisłej koordynacji i promowania synergii w ramach Partnerstwa Afryka-UE na rzecz migracji, mobilności i zatrudnienia oraz innych procesów dialogu na temat migracji we wszystkich odpowiednich politykach. Wśród nich znalazło się Światowe Forum Migracji i Rozwoju, dialog UE-ACP na temat migracji i rozwoju oraz regionalne i subregionalne ramy działań i współpracy, a także instrumenty wielostronne dotyczące kwestii migracji, takie jak „5+5”. , Europejska Polityka Sąsiedztwa, Unię dla Śródziemnomorza oraz Dialog w sprawie Śródziemnomorskiej Migracji Tranzytowej

Strategia Dakaru opierała się na następującej obserwacji: Proces z Rabatu ustanowił ramy dialogu między krajami, których dotyczy szlak migracyjny Afryki Zachodniej. Ramy te umożliwiły rozwój wzmocnionej współpracy poprzez realizację licznych inicjatyw dwustronnych, subregionalnych, regionalnych i wielostronnych.

Przyjęty w Paryżu trzyletni program współpracy na lata 2009-2011 potwierdził swoje znaczenie. W obecnej sytuacji uznano, że należy go pogłębić. 

Zdecydowano, że realizacja strategii na lata 2012-2014 musiałaby opierać się na następujących elementach:

I. Pięć zasad, które odzwierciedlają ducha Deklaracji z Rabatu;

II. Ramy współpracy i dialogu oparte na trzech filarach procesu z Rabatu, który jest procesem Paryskiego Programu Współpracy;

III. Dziesięć celów priorytetowych, dla których partnerzy zobowiązują się realizować szereg działań; oraz

IV. Środkach skutecznego wdrażania, monitorowania i oceny oraz konkretne wyniki.

Warto omówić przede wszystkim 5 „zasad implementacji”, którymi miały kierować się państwa strony oraz 10 celów priorytetowych, podlegających następnie przeglądowi realizacji.

1. „Zasady implementacji” w Strategii z Dakaru 

1.1. Dialog Pracy

Uznano, że proces z Rabatu musi nadal być procesem opartym na dialogu zorientowanym na działanie. Spotkania, a w szczególności regularne seminaria ekspertów, pomagają w rozwoju dialogu. Właściwa kontynuacja wniosków z tych spotkań jest konieczna, aby zapewnić ich faktyczne wdrożenie w praktyczny sposób, przynosząc wymierne rezultaty.

1.2. Elastyczne i zrównoważone podejście

Założono, że „proces z Rabatu” jest dostosowany do rozwoju ruchów migracyjnych i potrzeb krajów partnerskich. Sukces procesu z Rabatu opiera się na równowadze między trzema filarami tego procesu: organizacją legalnej migracji, zwalczaniem nielegalnej migracji oraz wzmocnieniem synergii między migracją a rozwojem.

1.3. Spójny dialog

Przyznano, że proces stanowi główne ramy dialogu regionalnego w ramach globalnego podejścia do migracji między krajami pochodzenia, tranzytu i przeznaczenia w odniesieniu do migracji z Afryki Zachodniej i Środkowej oraz monitoruje spójność międzyrządowych polityk. Z tego punktu widzenia jest siłą napędową inicjatyw realizowanych na poziomie bilateralnym, subregionalnym, regionalnym i wielostronnym przez Unię Europejską, organizacje regionalne oraz państwa europejskie i afrykańskie będące członkami procesu z Rabatu.

1.4. Zaangażowani partnerzy

Przyjęto, że proces ma charakter międzyrządowy i jest otwarty dla pewnej liczby organizacji partnerskich. Społeczeństwo obywatelskie, stowarzyszenia migrantów, partnerzy społeczni, sektor prywatny oraz władze lokalne i regionalne mają do odegrania kluczową rolę we wdrażaniu działań. Komitet sterujący, składający się obecnie z Belgii, Burkina Faso, Gwinei Równikowej, Francji, Włoch, Maroka, Hiszpanii Senegal, Komisji Europejskiej i ECOWAS, jest odpowiedzialny za kierowanie i kierowanie tym procesem. Konsultuje się z innymi państwami i organizacjami za pośrednictwem sieci punktów kontaktowych.

1.5. Wspólna odpowiedzialność 

Uznano, że intencją partnerstwa jest jak najlepsze zarządzanie ruchami migracyjnymi między krajami pochodzenia, tranzytu i przeznaczenia w duchu współodpowiedzialności. Partnerzy działają na rzecz realizacji Programu Współpracy Paryskiej na zasadzie dobrowolności, zgodnie ze specyfiką ich sytuacji w zakresie migracji i wynikającymi z niej priorytetami. Partnerzy zobowiązali się również do osiągnięcia dziesięciu priorytetowych celów.

2. Płaszczyzny współpracy 

Podobnie jak w poprzednich dokumentach strategicznych konferencji międzyrządowych przyjęto, że kluczowym filarem programu musi być organizacja legalnej migracji. 

Państwa strony uznały, że legalna migracja to szansa na rozwój gospodarczy i społeczny krajów pochodzenia i przeznaczenia, a dla migranta szansa na rozwój ludzki oraz zdobywanie zasobów i umiejętności. Aby zapewnić, że możliwości te są w pełni korzystne dla wszystkich, należy uwzględnić potrzeby rynku pracy kraju docelowego i kraju pochodzenia, a także umiejętności kandydata do migracji. Partnerzy muszą również zdawać sobie sprawę ze zmian demograficznych w Afryce i wysokiego poziomu przemieszczania się w samym subregionie. 

Partnerzy potwierdzili też chęć zwiększenia możliwości legalnej migracji, oceny potrzeb krajów partnerskich w celu określenia polityki migracyjnej, dostosowania istniejących ram prawnych w celu ułatwienia możliwości legalnej migracji oraz wspierania możliwości legalnej migracji -migracja do Afryki. Działania te obejmują realizację programów migracji wahadłowej, projekty wymiany, uproszczenie formalności wizowych długoterminowych dla pracowników i studentów, poprawę ochrony socjalnej migrantów, promowanie godnej pracy oraz wsparcie dla podniesienia zdolności krajów partnerskich. Partnerzy potwierdzają wolę przeorientowania współpracy instytucjonalnej między swoimi krajami w celu zwiększenia możliwości legalnej migracji, opracowania informacji o możliwościach legalnej migracji oraz pracy na rzecz rozwoju sieci obserwatoriów migracji.

Na drugim miejscu wśród płaszczyzn współpracy państwa zdecydowały się wskazać na konieczność walki z nieregularną (nielegalną) migracją. 

Państwa uznały, że w interesie krajów docelowych, tranzytowych i krajów pochodzenia leży współpraca na rzecz ograniczenia nielegalnej migracji i zwalczania siatek przestępczych zajmujących się przemytem migrantów i handlem ludźmi. Dzięki współpracy między partnerami możliwy byłby znaczny postęp w ramach procesu z Rabatu. Ta współpraca musi być dalej wzmacniana ale też musi funkcjonować zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego i odpowiednimi zobowiązaniami międzynarodowymi.

Partnerzy potwierdzili wolę ustanowienia skoordynowanych ram zarządzania i współpracy operacyjnej mających na celu zwalczanie nielegalnej migracji, aby wesprzeć wysiłki krajów afrykańskich w walce z siatkami zajmującymi się nielegalną migracją i handlem ludźmi oraz przemytem migrantów, a także przyjmowania nielegalnych migrantów na swoim terytorium oraz zwiększania świadomości w krajach pochodzenia na temat zagrożeń i konsekwencji związanych z nielegalną migracją. Partnerzy potwierdzili również chęć poprawy jakości systemów rejestracji ludności i zwalczania oszustw związanych z dokumentami, wzmocnienia kontroli granic oraz kampanii przeciwko handlowi ludźmi i przemytowi migrantów, w tym poprzez promowanie koncepcji zintegrowanego zarządzania granicami i opracowanie odpowiednich ramy. Uznano, że readmisja to ważne narzędzie w zarządzaniu migracją. Partnerzy potwierdzili swoje zaangażowanie w poprawę skuteczności procedur readmisji oraz poprawę pomocy w obszarze powrotu i reintegracji.

Ponownie jak we wszystkich dokumentach strategicznych i deklaracjach politycznych przyjmowanych w ramach procesu z Rabatu, wskazano na szczególną role synergii pomiędzy rozwojem i migracją. 

Strony potwierdziły chęć wspierania rozwoju gospodarczego i społecznego oraz polityki zatrudnienia w krajach pochodzenia poprzez wzmacnianie i czerpanie ze zrozumienia związku między migracją a rozwojem, wspierania wzrostu gospodarczego i rozwoju krajów pochodzenia oraz zachęcania do alternatywy dla „drenażu mózgów”. Potwierdziły też chęć ułatwienia obniżenia kosztów przekazów pieniężnych i przyczynienia się do ich zabezpieczenia, zwłaszcza w ramach partnerstwa z Afrykańskim Instytutem Przekazów i Bankiem Światowym, oraz poprawy wykorzystania przekazów pieniężnych z korzyścią dla gospodarki i rozwój społeczny krajów pochodzenia. 

3. Cele priorytetowe

Implementacyjną część strategii z Dakaru stanowi 10 kluczowych celów priorytetowych podzielonych na poszczególne działania szczegółowe. 

3.1. Filar 1 – organizacja legalnej migracji 

W ramach tego filaru wskazano na następujące cele:

– Ułatwienie wymiany między różnymi stronami zaangażowanymi w mobilność

– Zapewnienie instytucjom krajowym i regionalnym środków i zdolności do wdrażania polityk mobilności

– Zagwarantowanie poszanowania praw i integracji migrantów

W ramach celu pierwszego, zaproponowano między innymi następujące działania:

• – Utrzymanie otwartego dialogu na temat mobilności między władzami w krajach pochodzenia, tranzytu i przeznaczenia, w kontekście globalnego podejścia do kwestii migracji
• – Zachęcanie do regularnych kontaktów między partnerami społecznymi w krajach pochodzenia i docelowych oraz między partnerami społecznymi i władzami, w tym konsultacje z nimi w sprawie wdrażania i oceny priorytetów polityki migracyjnej
• –  Zachęcanie do tworzenia sieci i wymiany między administracjami pracy, agencjami zatrudnienia, organizacjami pracodawców, a także związkami zawodowymi i instytucjami wyższymi
• –  Zwiększenie możliwości współpracy z sektorem prywatnym, w tym promowanie mobilności wewnętrznej w firmach międzynarodowych

W ramach celu drugiego:

• Wspieranie możliwości legalnej migracji wewnątrzafrykańskiej poprzez podnoszenie zdolności organizacji regionalnych i ich państw członkowskich w celu zapewnienia skutecznego wdrożenia protokołów związanych ze swobodnym przemieszczaniem się i pobytem, ​​w tym poprzez ustanowienie regionalnych programów zintegrowanego zarządzania granicami
• Wzmocnienie zdolności instytucjonalnych w zakresie zarządzania popytem i podażą pracy oraz szkolenia zawodowego, a także powiązań między instytucjami zarządzania migracjami a polityką zatrudnienia i zasobów ludzkich
• Zachęcanie w krajach docelowych do zapewniania możliwości studiowania i pracy w oparciu o sytuację na rynku pracy, w tym poprzez tworzenie programów migracji wahadłowej

W ramach celu trzeciego:

• Zapewnienie legalnym migrantom warunków zatrudnienia, dostępu do zabezpieczenia społecznego, łączenia rodzin oraz swobody przemieszczania się i przedsiębiorczości, do których mogą być uprawnieni w krajach docelowych na mocy obowiązujących przepisów krajowych, regionalnych lub międzynarodowych
• Wzmocnienie polityki w zakresie integracji, niedyskryminacji i zarządzania różnorodnością oraz wymiana najlepszych praktyk dotyczących tych polityk w Afryce i Europie
• Poprawa zdolności instytucji zabezpieczenia społecznego w krajach pochodzenia jako niezbędny warunek rozwoju praw socjalnych migrantów
• Wzmocnienie współpracy między państwami, agencjami i odpowiednimi instytucjami Unii Europejskiej, krajów Maghrebu oraz Afryki Zachodniej i Środkowej w celu zagwarantowania równego traktowania w zakresie zabezpieczenia społecznego i zachęcania do przenoszenia uprawnień socjalnych
• Zagwarantowanie uchodźcom poszanowania ich praw określonych w Konwencji Narodów Zjednoczonych z 1951 r. dotyczącej statusu uchodźców, jej protokole przyjętym w 1967 r. oraz w Konwencji Organizacji Jedności Afrykańskiej z 1969 r. regulującej specyficzne aspekty problemów uchodźców w Afryce

3.2. Filar 2. – walka z nieregularną (nielegalną) migracją

W ramach tego filaru wskazano na następujące cele:

– Poprawa zarządzania granicami, skuteczności procedur readmisji i warunków powrotu nielegalnych migrantów

– Wzmocnienie ochrony grup szczególnie wrażliwych

– Zapewnienie bezpieczeństwa rejestrów stanu cywilnego i usprawnienie zarządzania nimi

Dla realizacji celu pierwszego w ramach tego filaru, zaproponowano następujące działania:

• Wzmocnienie wsparcia technicznego dla krajów tranzytowych i docelowych w Afryce w zakresie zarządzania granicami, ratowania nielegalnych migrantów i ich powrotu do krajów pochodzenia
• Kontynuacja wysiłków podejmowanych w celu ustanowienia skutecznych systemów readmisji między wszystkimi państwami partnerskimi oraz wzmocnienia współpracy w ramach art. 13 Umowy AKP-UE z Kotonu
• Zapewnienie, że migranci o nieuregulowanym statusie podlegający decyzjom nakazującym powrót są traktowani z godnością i pełnym poszanowaniem ich podstawowych praw
• Ustanowienie programów dobrowolnych powrotów i reintegracji społeczno-ekonomicznej oraz zapewnienie, że te i istniejące programy są monitorowane i zapewniona jest ich kontynuacja

Dla realizacji celu drugiego, zaproponowano następujące działania:

• W oparciu o podstawowe podejście do najlepiej pojętego interesu dzieci, praca nad kwestią małoletnich bez opieki w sposób skoordynowany w czterech obszarach: podnoszenie świadomości, zapobieganie, ochrona i wspomagany powrót oraz trwałe przesiedlenia nieletnich w bezpieczne i ludzkie warunki i godność w kraju pochodzenia
• Uaktualnienie krajowych i regionalnych polityk i współpracy w zakresie przeciwdziałania handlowi ludźmi w sprawach prewencji, ścigania handlarzy oraz ochrony ofiar handlu ludźmi i ich rodzin
• Zagwarantowanie ochrony podstawowych praw osoby w zarządzaniu ruchem mieszanym, uwzględnienie szczególnego charakteru kwestii płci i poszanowania dostępu do ochrony międzynarodowej oraz zasady „non-refoulement” osób ubiegających się o azyl i uchodźców.
• Wzmocnienie lokalnych zdolności do określania statusu uchodźcy i zarządzania wtórnymi ruchami osób ubiegających się o azyl i uchodźców, w tym poprzez regionalne programy ochrony

Dla realizacji celu trzeciego, zaproponowano następujące działania:

• Zdefiniowanie i wdrożenie strategii komunikacyjnych w celu promowania rejestracji stanu cywilnego i podnoszenia świadomości na temat znaczenia korzystania z rejestracji stanu cywilnego
• Wspieranie wykorzystania biometrii i technologii informacyjnych w celu ułatwienia zarządzania i trwałości rejestrów stanu cywilnego oraz ochrony niepowtarzalnego i autentycznego charakteru dokumentacji oraz jej dostępności dla osób z prawem dostępu
• Rozszerzenie zakresu certyfikacji urodzeń, szczególnie na obszarach wiejskich, poprzez modernizację infrastruktury i wykorzystanie nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych lub innych innowacyjnych rozwiązań, takich jak partnerstwa, z usługami zdrowotnymi i edukacyjnymi
• Usunięcie przeszkód w procedurach rejestracyjnych, rozpoczęcie kampanii rejestracyjnych oraz zapewnienie, że rejestracja stanu cywilnego jest bezpłatna i dostępna dla wszystkich
• Szkolenie i podnoszenie świadomości urzędników stanu cywilnego i agentów oraz walka z wszelkimi niepowodzeniami w odnośnych służbach

3.3. Filar 3 – wzmacnianie synergii między migracją i rozwojem 

W ramach tego filaru wskazano na następujące cele:

– Poprawa mobilizacji przekazów pieniężnych migrantów z korzyścią dla ich krajów pochodzenia

– Wykorzystanie potencjału zaangażowania migrantów w krajach pochodzenia

– Wykorzystanie potencjału zaangażowania migrantów w krajach pochodzenia

Dla realizacji celu pierwszego w ramach tego filaru, zaproponowano następujące działania:

• Intensyfikacja współpracy południe-południe poprzez wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk między państwami procesu z Rabatu a innymi regionami
• Wspieranie projektów partnerskich między władzami lokalnymi, społeczeństwem obywatelskim i sektorem prywatnym oraz integracja migracji z lokalnymi politykami rozwoju
• Opracowanie polityk, które są wrażliwe zarówno na rosnącą liczbę migrantek, jak i na społeczny wpływ migracji na migrantów, ich rodziny, a także społeczności pochodzenia i społeczności przyjmujące
• Uwzględnienie kwestii migracji we wszystkich politykach rozwoju

Dla realizacji celu drugiego: 

• Zaprojektowanie i wdrożenie działań mających na celu obniżenie kosztów przekazów pieniężnych
• Ułatwienie dostępu do informacji i przejrzystości usług bankowych oraz dostępu do nich migrantom i ich rodzinom
• Zachęcanie do mobilizacji przekazów pieniężnych w celu inwestycji produkcyjnych przy jednoczesnym uznaniu ich prywatnego charakteru

Dla realizacji celu trzeciego: 

• Dalsze wzmacnianie relacji z diasporą poprzez inicjatywy legislacyjne, polityczne, kulturalne lub gospodarcze
• Promowanie programów produktywnych i trwałych powrotów, mobilizowanie sektora prywatnego oraz środków uznawania kwalifikacji i doświadczenia zawodowego nabytych w kraju docelowym
• Ułatwienie mobilizacji wykwalifikowanej wiedzy z diaspory, w tym potomków migrantów, do działań na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego, które przyniosą korzyści krajom pochodzenia
• Wspieranie zdolności stowarzyszeń migrantów do wdrażania lokalnych programów rozwojowych opartych na solidarności ustanowionych przez organizacje migrantów w kraju lub regionie pochodzenia oraz promowanie udanych modeli i stowarzyszeń w zakresie migracji i rozwoju
• Ułatwianie inicjatyw w zakresie migracji wahadłowej przeznaczonych dla migrantów pragnących czasowo powrócić do swoich ojczyzn, bez uszczerbku dla ich prawa pobytu w kraju docelowym

Strony konferencji przyjęły w strategii także jeden cel horyzontalny: „ustanowienie spójności polityk i koordynację w pozyskiwaniu i udostępnianiu informacji”